Tarama Bütçesi Nedir ve Nasıl Yönetilir?
Arama motorları, özellikle Google, web sitenizi sınırsız şekilde taramaz. Web sitenizin taranması için ayrılan belirli bir kaynak ve zaman aralığı vardır. Bu sınırlı kaynaklara tarama bütçesi (crawl budget) adı verilir. SEO açısından genellikle göz ardı edilen ama teknik optimizasyonun temel taşlarından biri olan tarama bütçesi, büyük sitelerde ciddi farklar yaratabilir.
Bu yazıda tarama bütçesinin ne olduğunu, SEO’ya olan etkisini ve nasıl optimize edilip yönetilebileceğini detaylıca ele alıyoruz.
Tarama Bütçesi Nedir?
Tarama bütçesi, Googlebot gibi arama motoru botlarının sitenize ayırdığı tarama kaynaklarının toplamıdır. Başka bir deyişle, Google’ın web sitenize gelip sayfalarınızı analiz etmek için harcayacağı zaman ve kaynak miktarıdır.
Tarama bütçesi iki ana faktöre bağlı olarak oluşur:
Tarama Hızı (Crawl Rate Limit): Google’ın sunucunuza zarar vermeden kaç sayfa tarayabileceğini belirler.
Tarama Talebi (Crawl Demand): Google’ın sitenizi ne kadar sık taramak istediğidir. Popüler, güncel ve yüksek kaliteli içerikler daha sık taranır.
Tarama bütçesi kavramı, özellikle binlerce sayfası olan büyük e-ticaret siteleri, haber portalları veya içerik arşivleri için kritik hale gelir. Küçük ve orta ölçekli sitelerde doğrudan etkisi az olsa da, uzun vadede her site için önemlidir.
Tarama Bütçesi Neden Önemlidir?
Google’ın sitenizi etkili biçimde tarayamaması, önemli sayfalarınızın indekslenmemesine, eski içeriklerin güncellenmemesine ve sıralamalarınızın düşmesine yol açabilir. Aşağıdaki nedenlerle tarama bütçesi önem taşır:
Yeni içeriklerin daha hızlı indekslenmesini sağlar.
Önemsiz ve bozuk sayfalara harcanan kaynakları azaltır.
SEO çalışmaları daha hızlı sonuç verir.
Site güncellemeleri arama motoruna hızlı yansır.
Tarama Bütçesi Nasıl Tespit Edilir?
Tarama bütçenizi doğrudan göremeseniz de, Google Search Console ve sunucu logları üzerinden çeşitli analizler yapabilirsiniz.
1. Google Search Console > Ayarlar > Tarama İstatistikleri
Burada Googlebot’un sitenizi hangi sıklıkla ziyaret ettiği, ne kadar veri çektiği, hangi kodlarla karşılaştığı gibi detaylar yer alır.
2. Sunucu Logları
Web sunucusundan alınan log dosyaları, hangi botların hangi sayfalara, ne zaman ve ne sıklıkla eriştiğini gösterir. Büyük siteler için bu analiz oldukça önemlidir.
Tarama Bütçesini Azaltan Faktörler
Googlebot, bütçesini boşa harcamamak ister. Ancak bazı durumlarda gereksiz sayfalar, bozuk linkler veya yavaş yüklenen içerikler nedeniyle kaynaklar boşa gider. İşte tarama bütçesini olumsuz etkileyen unsurlar:
Yinelenen içerikler: Aynı içeriklerin farklı URL’lerde bulunması.
Bozuk sayfalar: 404, 500 gibi hatalı sayfalar.
Karmaşık yönlendirmeler: Zincirleme yönlendirme döngüleri.
Yavaş sayfa yükleme süresi: Google yavaş yüklenen sayfaları taramaktan vazgeçebilir.
Düşük kaliteli içerikler: Zayıf içerikler Google için zaman kaybıdır.
Filtreli URL’ler: Özellikle e-ticaret sitelerinde parametreli URL’ler tarama bütçesini tüketebilir.
Tarama Bütçesi Nasıl Yönetilir?
1. Bozuk Sayfaları Kaldırın veya Yönlendirin
Google Search Console’daki “Sayfa” raporundan 404 hatalarını kontrol edin. Ölü bağlantıları 301 ile alakalı sayfalara yönlendirin ya da tamamen kaldırın.
2. robots.txt ile Gereksiz Sayfaları Engelleyin
Filtreleme sistemleri, arama sonuçları, sepete eklenen sayfalar gibi taranması gerekmeyen alanları robots.txt dosyası ile engelleyin.
3. Yinelenen Sayfaları Kanonik Etiket ile Belirtin
Eğer aynı içerik farklı URL’lerde yer alıyorsa <link rel="canonical"> etiketi kullanarak Google’a hangi versiyonun asıl olduğunu belirtin.
4. Site Hızını Artırın
Google, daha hızlı siteleri daha çok tarar. Sayfa yükleme sürelerini optimize edin. Görselleri sıkıştırın, tarayıcı önbellekleme ve CDN kullanın.
5. Site Haritasını Optimize Edin
XML site haritasına yalnızca önemli ve dizine girmesi gereken sayfaları ekleyin. Silinmiş ya da yönlendirilmiş URL’ler varsa kaldırın.
6. Düzenli İçerik Güncelleyin
Google, sık güncellenen sitelere daha fazla tarama bütçesi ayırır. Var olan içeriklerinizi zaman zaman güncelleyin, yeni içerikler üretin.
7. İç Linklemeyi Güçlendirin
Daha fazla bağlantı alan sayfalar daha fazla taranır. Bu nedenle sitenizde dahili bağlantı stratejisini iyi planlayın.
8. Yönlendirme Zincirlerinden Kaçının
a → b → c şeklindeki yönlendirme zincirleri, botların sayfayı geç taramasına neden olur. Doğrudan a → c yönlendirmesi tercih edilmelidir.
Ne Sıklıkla Tarama Bütçesi Analizi Yapılmalı?
Aylık olarak Search Console’da tarama istatistiklerini gözden geçirin.
Büyük güncellemelerden sonra log analizi yapın.
Yeni içerik yayınlamadan önce robots.txt ve site haritasını kontrol edin.
Tarama Bütçesini Etkileyen Mitler
“Daha fazla backlink, daha fazla tarama bütçesi getirir.” (Yanlış: Etki edebilir ama garantilemez.)
“Tüm sayfalar taranmalı.” (Yanlış: Gereksiz sayfalar tarama bütçesini tüketir.)
“Google her gün tüm siteleri baştan sona tarar.” (Yanlış: Öncelikli ve önemli sayfalar daha sık taranır.)
Tarama bütçesi, sitenizin Google tarafından ne kadar etkin şekilde taranıp indeksleneceğini doğrudan etkileyen kritik bir SEO parametresidir. Özellikle büyük ve dinamik yapılı web sitelerinde bu bütçeyi doğru yönetmek, arama motoru görünürlüğünü artırmak için vazgeçilmezdir.
Gereksiz sayfalardan kurtulmak, siteyi hızlandırmak ve kaliteli içeriğe odaklanmak tarama bütçesini doğru kullanmanın en etkili yollarıdır.